Projekt zakłada budowę zaplecza sanitarno-informacyjnego w postaci charakterystycznego i atrakcyjnego wizualnie punktu w pobliżu uczęszczanych przez wspinaczy rejonów skalnych, położonych jednocześnie na turystycznych szlakach pieszo-rowerowych. Punkt będzie obejmował:
Punkt ma stanowić jednocześnie charakterystyczne miejsce na mapie, skłaniające do odwiedzania nie tylko polskich, ale i zagranicznych turystów. Po wybudowaniu wielu punktów w wybranych rejonach stworzą one szlak, łączący atrakcje Jury.
Przykład wiaty w Szwecji, fot. Robert Subdysiak
Rosnąca popularność wspinania i turystyki lokalnej powoduje zwiększenie ruchu w regionie Jury Krakowsko- Częstochowskiej. Zainteresowanie wspinaniem rodzi jednocześnie wyzwania związane z utrzymaniem porządku w rejonach skalnych.
Wspinanie jest aktywnością, która uprawiana jest przez wielogodzinne przebywanie wśród skał, co wprost powoduje zagrożenie zanieczyszczeniem miejscowej przyrody. Choć wspinacze wykazują troskę o jej ochronę, konieczne wydaje się zapewnienie minimalnego zaplecza sanitarnego w najbardziej uczęszczanych rejonach. W pobliżu skał przebiegają jednocześnie szlaki turystyczne: piesze, rowerowe i konne, dodatkowo zwiększając zapotrzebowanie na zbieranie odpadów.
Dostępne obecnie rozwiązania, głównie w postaci drewnianych wiat wydają się niewystarczające i nieatrakcyjne. Kosze na śmieci w tych miejscach są często niewystarczająco pojemne, przepełniają się, a odpady są z nich wyciągane i roznoszone po lasach przez zwierzęta. Tablice informacyjne w pobliżu najciekawszych miejsc są nieatrakcyjne w formie i - co ważniejsze - nie podlegają łatwej aktualizacji i nie są w stanie przedstawić odpowiednio dużych i szczegółowych informacji. Brak też w takich miejscach jakiegokolwiek zaplecza sanitarnego i źródła wody pitnej. Konieczne wydaje się zatem zaproponowanie nowych rozwiązań.
Przykład schronu w Norwegii, estetycznie wkomponowanego w okolicę,
fot. Robert Subdysiak
Projekt zakłada wybudowanie sieci punktów sanitarno-informacyjnych, które stałyby się wizytówką rejonów i wyznaczałyby kierunek turystyki. Ich ostateczna forma, ustalona najlepiej w drodze konkursu na projekt architektoniczny, powinna podkreślać istotne wartości, do których aspiruje lokalna turystyka: nowoczesność, ekologię, współgranie turystyki z miejscową przyrodą. Wzorem dla punktów powinny być rozwiązania przyjmowane w Skandynawii, jak przedstawione na zdjęciach toalety w Szwecji i Norwegii. Ich forma architektoniczna wkomponowuje toalety w otoczenie, jest subtelna i elegancka, zachęcając do dbania o nie, jako dobro wspólne.
Szczegółowe propozycje dotyczące rozwiązań:
Przykład wkomponowanej w otoczenie toalety na szlaku turystycznym w Szwecji, po lewej zabudowany kontener na śmieci z okienkami umożliwiającymi wyrzucanie odpadów, fot. Robert Subdysiak
Przyjęcie prezentowanego rozwiązania powinno w znacznym stopniu ułatwić korzystanie z rejonów wspinaczkowych, a także odpowiedzieć na zagrożenia ekologiczne związane ze zwiększonym ruchem turystycznym. Wyjście naprzeciw tym zagadnieniom podkreśla nowoczesne podejście do turystyki władz lokalnych, stanowiąc wizytówkę regionów.
Warto zwrócić też uwagę na zagadnienie zainteresowania zagranicznych wspinaczy Jurą. Choć z uwagi na jakość punktów asekuracyjnych jest to najlepiej ubezpieczony rejon skalny na świecie (!), wciąż brakuje narzędzi do przekazywania na miejscu wiedzy turystom z zagranicy. Nowoczesne rozwiązania, takie jak ekrany wyświetlające informacje w wielu językach, stać się więc mogą katalizatorem zmian, które pociągną za sobą zwiększone zainteresowanie odwiedzinami w regionie.
Wspólna realizacja projektu przez wiele gmin z różnych województw może obniżyć koszty projektowe i realizacyjne, a jednocześnie dowieść umiejętności współpracy między jednostkami samorządu terytorialnego. Realizacja projektu może też stać się inspiracją dla innych części Polski, promując Jurę, jako pionierkę w tych kwestiach.
Przykłady estetycznej architektury łączącej się z przyrodą w Szwecji, fot. Robert Subdysiak
Dla sukcesu przedsięwzięcia kluczowa jest odpowiednia realizacja i promocja projektu. Pierwszym krokiem powinno być ogłoszenie konkursu architektonicznego, który już sam w sobie podkreśli zainteresowanie władz problemem ekologii i miejscowej turystyki. Do realizacji powinien zostać wybrany projekt atrakcyjny wizualnie, inspirujący do korzystania, dbania o dobro wspólne, wyróżniający się na tle dotychczasowych rozwiązań, a zarazem komponujący się z miejscową przyrodą. Projekt wiaty powinien uwzględniać nie tylko potrzeby turystów zatrzymujących się na przerwę przy posiłku, ale też instruktorów i kursantów, grup, które integrują się aktywnie spędzając czas.
Promocja całego programu może obejmować nie tylko udostępnianie informacji na ten temat w prasie lokalnej i przez działania gmin, ale też promocję z udziałem pomysłodawców, korzystając z rozpoznawalności aktora Piotra Głowackiego. Wsparcia należy także oczekiwać ze strony środowiska wspinaczkowego i turystycznego, a więc artykułów w mediach wspinaczkowych, biegowych czy rowerowych - serwisach internetowych i czasopismach (np. Magazynu GÓRY czy serwisu wspinanie.pl).
Piotr Głowacki - aktor teatralny i filmowy, doktor sztuki, wykładowca Akademii Teatralnej, pasjonat wspinania, społecznik.
Robert Subdysiak - wspinacz, miłośnik Jury, instruktor wspinaczki sportowej, felietonista magazynu GÓRY, tłumacz, a przez wiele lat także współwłaściciel ściany wspinaczkowej i konstruktor dróg wspinaczkowych. Wspólnie prowadzą serię rozmów „Gatki wspinaczkowe”, poruszających tematy wspinania, sztuki i dobrego życia.
© Fundacja Dajesz! 2024 Wszelkie prawa zastrzeżone
Ul. Ogrodowa 11
42-454 Grabowa
Poland