koszyk konto

CZYSTA JAK JURA

Projekt zakłada budowę zaplecza sanitarno-informacyjnego w postaci charakterystycznego i atrakcyjnego wizualnie punktu w pobliżu uczęszczanych przez wspinaczy rejonów skalnych, położonych jednocześnie na turystycznych szlakach pieszo-rowerowych. Punkt będzie obejmował:

Punkt ma stanowić jednocześnie charakterystyczne miejsce na mapie, skłaniające do odwiedzania nie tylko polskich, ale i zagranicznych turystów. Po wybudowaniu wielu punktów w wybranych rejonach stworzą one szlak, łączący atrakcje Jury.

Przedstawienie Problemu

Rosnąca popularność wspinania i turystyki lokalnej powoduje zwiększenie ruchu w regionie Jury Krakowsko- Częstochowskiej. Zainteresowanie wspinaniem rodzi jednocześnie wyzwania związane z utrzymaniem porządku w rejonach skalnych.

Wspinanie jest aktywnością, która uprawiana jest przez wielogodzinne przebywanie wśród skał, co wprost powoduje zagrożenie zanieczyszczeniem miejscowej przyrody. Choć wspinacze wykazują troskę o jej ochronę, konieczne wydaje się zapewnienie minimalnego zaplecza sanitarnego w najbardziej uczęszczanych rejonach. W pobliżu skał przebiegają jednocześnie szlaki turystyczne: piesze, rowerowe i konne, dodatkowo zwiększając zapotrzebowanie na zbieranie odpadów.

Dostępne obecnie rozwiązania, głównie w postaci drewnianych wiat wydają się niewystarczające i nieatrakcyjne. Kosze na śmieci w tych miejscach są często niewystarczająco pojemne, przepełniają się, a odpady są z nich wyciągane i roznoszone po lasach przez zwierzęta. Tablice informacyjne w pobliżu najciekawszych miejsc są nieatrakcyjne w formie i – co ważniejsze – nie podlegają łatwej aktualizacji i nie są w stanie przedstawić odpowiednio dużych i szczegółowych informacji. Brak też w takich miejscach jakiegokolwiek zaplecza sanitarnego i źródła wody pitnej. Konieczne wydaje się zatem zaproponowanie nowych rozwiązań.

SZCZEGÓŁOWA PREZENTACJA PROJEKTU

Projekt zakłada wybudowanie sieci punktów sanitarno-informacyjnych, które stałyby się wizytówką rejonów i wyznaczałyby kierunek turystyki. Ich ostateczna forma, ustalona najlepiej w drodze konkursu na projekt architektoniczny, powinna podkreślać istotne wartości, do których aspiruje lokalna turystyka: nowoczesność, ekologię, współgranie turystyki z miejscową przyrodą. Wzorem dla punktów powinny być rozwiązania przyjmowane w Skandynawii, jak przedstawione na zdjęciach toalety w Szwecji i Norwegii. Ich forma architektoniczna wkomponowuje toalety w otoczenie, jest subtelna i elegancka, zachęcając do dbania o nie, jako dobro wspólne.

Szczegółowe propozycje dotyczące rozwiązań:

  • ekologiczna toaleta powinna być łatwa w utrzymaniu, tj. pozbawiona wewnątrz kafelków, wykonana przy użyciu nowoczesnych materiałów, tworzywa nadającego się do mycia myjką ciśnieniową, dzięki czemu serwisowanie punktu będzie ułatwione. W miejscach, gdzie jest to możliwe, kanalizacja powinna wykorzystywać eko-oczyszczalnię, natomiast w pozostałych wykorzystywać rozwiązania samokompostujące
  • prysznic na świeżym powietrzu jest w przypadku dostępu do wody łatwym do zorganizowania udogodnieniem, które pozwoli turystom i wspinaczom zadbać o higienę po zakończonej aktywności. Jest to rozwiązanie opcjonalne, stanowiące krok naprzód względem minimalnych potrzeb sanitarnych. Zabezpieczeniem przed nadmiernym zużyciem wody powinny być wyłączniki czasowe oraz fakt, że woda nie będzie podgrzewana
  • zabudowany kontener na segregowane odpady umożliwiałby turystom pozbycie się odpadów, jednocześnie uniemożliwiając zwierzętom roznoszenie śmieci, a także podrzucanie śmieci zebranych w worki
  • punkt zrzutu nieczystości dla kamperów mógłby być rozwiązaniem dodatkowym w miejscach, które są dostępne również dla samochodów. Pełni to zarazem funkcję promocyjną, ponieważ tego rodzaju punkty są w Polsce obecnie nieliczne, a poszukiwane przez turystów
  • źródło wody pitnej powinno być standardem, który jest dobrze znany z włoskich czy francuskich szlaków turystycznych
  • wiata edukacyjna wyposażona w stoły do jedzenia pozwala przyjemnie korzystać z miejsca, jednocześnie będąc źródłem informacji dzięki wbudowanemu ekranowi z ważnymi informacjami. Zasilany fotowoltaiką ekran powinien wyświetlać informacje o regionie, szczegółową topografię, zasady korzystania ze skał i szlaków (wyłączenia dróg ze wspinania z powodu gniazdowania ptaków lub prac konserwacyjnych na punktach asekuracyjnych), prognozę pogody, a także reklamy lokalnych atrakcji i ofert noclegowych. Tego rodzaju rozwiązanie umożliwia przedstawienie większej liczby informacji, pełni funkcję promocyjną, podkreśla nowoczesność, a jednocześnie umożliwia dodatkowe finansowanie utrzymania obiektu przez wyświetlanie reklam
  • stanowiska asekuracyjne pod wiatą umożliwiające instruktorom prowadzenie szkoleń wspinaczkowych w czasie deszczu to rozwiązanie tanie i nieinwazyjne. Sprowadza się ono do wyposażenia wiaty w kilka stalowych kotw (ringów) oraz stanowisk z łańcuchem, na których instruktorzy mogą przeprowadzać szkolenia wstępne przed wyruszeniem w skały oraz w czasie deszczu. To drobne ułatwienie pełni zarazem podwójną funkcję promocyjną: zwraca uwagę turystów, że pobliżu miejsca znajdują się ciekawe formacje skalne, a ponadto staje się pretekstem do pamiątkowych zdjęć uczestników kursów, którzy publikując je udostępniają informacje o istnieniu punktu
  • stojak rowerowy wraz z zestawem podstawowych narzędzi serwisowych (pompka rowerowa, klucze) zwiększa dostępność i atrakcyjność szlaków rowerowych.

Korzyści z Realizacji

Przyjęcie prezentowanego rozwiązania powinno w znacznym stopniu ułatwić korzystanie z rejonów wspinaczkowych, a także odpowiedzieć na zagrożenia ekologiczne związane ze zwiększonym ruchem turystycznym. Wyjście naprzeciw tym zagadnieniom podkreśla nowoczesne podejście do turystyki władz lokalnych, stanowiąc wizytówkę regionów.

Warto zwrócić też uwagę na zagadnienie zainteresowania zagranicznych wspinaczy Jurą. Choć z uwagi na jakość punktów asekuracyjnych jest to najlepiej ubezpieczony rejon skalny na świecie (!), wciąż brakuje narzędzi do przekazywania na miejscu wiedzy turystom z zagranicy. Nowoczesne rozwiązania, takie jak ekrany wyświetlające informacje w wielu językach, stać się więc mogą katalizatorem zmian, które pociągną za sobą zwiększone zainteresowanie odwiedzinami w regionie.

Wspólna realizacja projektu przez wiele gmin z różnych województw może obniżyć koszty projektowe i realizacyjne, a jednocześnie dowieść umiejętności współpracy między jednostkami samorządu terytorialnego. Realizacja projektu może też stać się inspiracją dla innych części Polski, promując Jurę, jako pionierkę w tych kwestiach.

ZAŁOŻENIA REALIZACJI

Dla sukcesu przedsięwzięcia kluczowa jest odpowiednia realizacja i promocja projektu. Pierwszym krokiem powinno być ogłoszenie konkursu architektonicznego, który już sam w sobie podkreśli zainteresowanie władz problemem ekologii i miejscowej turystyki. Do realizacji powinien zostać wybrany projekt atrakcyjny wizualnie, inspirujący do korzystania, dbania o dobro wspólne, wyróżniający się na tle dotychczasowych rozwiązań, a zarazem komponujący się z miejscową przyrodą. Projekt wiaty powinien uwzględniać nie tylko potrzeby turystów zatrzymujących się na przerwę przy posiłku, ale też instruktorów i kursantów, grup, które integrują się aktywnie spędzając czas.

Promocja całego programu może obejmować nie tylko udostępnianie informacji na ten temat w prasie lokalnej i przez działania gmin, ale też promocję z udziałem pomysłodawców, korzystając z rozpoznawalności aktora Piotra Głowackiego. Wsparcia należy także oczekiwać ze strony środowiska wspinaczkowego i turystycznego, a więc artykułów w mediach wspinaczkowych, biegowych czy rowerowych – serwisach internetowych i czasopismach (np. Magazynu GÓRY czy serwisu wspinanie.pl).

POMYSŁODAWCY

Piotr Głowacki – aktor teatralny i filmowy, doktor sztuki, wykładowca Akademii Teatralnej, pasjonat wspinania, społecznik.

Robert Subdysiak – wspinacz, miłośnik Jury, instruktor wspinaczki sportowej, felietonista magazynu GÓRY, tłumacz, a przez wiele lat także współwłaściciel ściany wspinaczkowej i konstruktor dróg wspinaczkowych. Wspólnie prowadzą serię rozmów „Gatki wspinaczkowe”, poruszających tematy wspinania, sztuki i dobrego życia.